Wie zijn er verantwoordelijk voor de aardbevingen in Groningen?

Deze week werd Nederland opnieuw opgeschrikt door een aardbeving in Groningen, als gevolg van de gaswinning aldaar. De beving in het dorp Westerwijtwerd behoort met een kracht van 3.4 op de schaal van Richter tot de drie zwaarste in Groningen tot nog toe. De commissie Schade door Mijnbouw registreerde twee dagen later liefst 912 meldingen. Scheurvorming, vallende stukken pleisterwerk, gesprongen voegen en trillende kozijnen bleken veelvoorkomende gevolgen van de meest recente aardschok.

In de Tweede Kamer werd meteen een debat ingepland, waarbij de emoties hoog opliepen. PvdA’er Henk Nijboer ziet dat Groningers “worden vermalen in bureaucratie.” SP-Kamerlid Sandra Beckerman, die in 2017 al eens in tranen uitbarstte toen ze opriep tot een debat over de aardbevingen in Groningen, was ook nu weer zichtbaar aangeslagen. “Ik heb me niet vaak zo boos, zo verdrietig en zo verslagen gevoeld”, zo stelde zij. Maar op wie is de Kamer nu precies boos? Wie zijn de hoofdrolspelers in het Dossier Groningen?

Eric Wiebes

De meeste pijlen worden gericht op minister van Economische Zaken en Klimaat Eric Wiebes. Hij krijgt voornamelijk het verwijt dat het veel te lang geduurd heeft alvorens de overheid de consequenties van de gaswinning heeft ingezien. Daarnaast vinden de Groningers (en de oppositie in de Tweede Kamer) dat Wiebes zich geregeld hautain heeft opgesteld en niet lijkt in te zien wat voor menselijke drama’s de bevingen met zich meebrengen.

De NAM

De Nederlandse Aardolie Maatschappij is de directe veroorzaker van de bevingen. Met de gasboringen in Groningen is de NAM verantwoordelijk voor zo’n driekwart van de totale Nederlandse gaswinning. Reeds in 1963, zo bleek enkele jaren geleden, is de NAM ervan op de hoogte dat dit bodemverzakkingen als gevolg heeft.

Koninklijke Shell

De NAM kent twee eigenaren, namelijk Shell en het Britse ExxonMobil. Beide zijn voor vijftig procent eigenaar. De Groningse woede richt zich met name op Shell en wel hierom. Begin 2018 bleek uit het jaarverslag van Shell dat het in het voorgaande jaar de zogeheten 403-verklaring voor de schulden van de NAM had ingetrokken. In het kort komt dit erop neer dat Shell daardoor niet langer aansprakelijk zou zijn voor de NAM-schulden. Gevreesd werd (of wordt) daarom dat Shell weigert te betalen voor de schade die de aardbevingen in Groningen veroorzaken.

Groningers vinden dat de oliemaatschappij zijn verantwoordelijkheid moet nemen. Later kwam Shell dan ook met de verklaring dat het alle kosten zou vergoeden.

Wijlen Napoleon

Tot slot kunnen de Groningers ook Napoleon – met terugwerkende kracht – het nodige kwalijk nemen. Hij voerde namelijk in 1810 de Mijnwet in, die tot op de dag van vandaag van kracht is. Deze wet komt erop neer dat delfstoffen niet het bezit zijn van de grondeigenaar, maar van de staat. Was deze wet nooit ingevoerd, dan waren vele Groningse boeren inmiddels steen- en steenrijk.